Diabetes is een chronische stofwisselingsstoornis, waarbij de bloedglucose is verhoogd. Diabetes mellitus betekent letterlijk ‘honingzoete doorstroming’. Deze naam is ontleend aan één van de belangrijkste verschijnselen bij diabetes, namelijk de productie van grote hoeveelheden zoete urine. Dit is het gevolg van een te hoge concentratie van glucose in het bloed. Bij een gezond mens zit er geen glucose in de urine, de nieren laten namelijk bij een normaal bloedglucosegehalte geen glucose door in de urine. Als de concentratie glucose in het bloed echter boven een bepaalde waarde uitstijgt, zijn de nieren niet meer in staat om alle glucose tegen te houden en komt een deel in de urine terecht. Omdat glucose water bindt, neemt tegelijk de hoeveelheid (zoete) urine toe. Bij diabetes is er sprake van een stoornis in de regulatie van het glucosegehalte van het bloed en van het transport van glucose vanuit het bloed naar de weefselcellen. Dit wordt veroorzaakt door onvoldoende insulineproductie en/of door onvoldoende werkzaamheid van de beschikbare insuline. Dit leidt tot een verhoogd glucosegehalte van het bloed.

De meest voorkomende vormen van diabetes:
1) type 1
2) type 2 of ‘ouderdomsdiabetes’
3) zwangerschapsdiabetes.

Minder vaak voorkomende vormen zijn genetische vormen van diabetes of diabetes veroorzaakt door medicatie als prednison.